Η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου αντιμετωπίζουν ήδη υψηλό κίνδυνο ξηρασίας, ο οποίος αναπόφευκτα θα αυξηθεί στο μέλλον λόγω της κλιματικής αλλαγής, δείχνει ο νέος Άτλαντας Κινδύνου Λειψυδρίας που παρουσίασε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Άτλαντας είναι ένα από τα δύο νέα εργαλεία που προσφέρει η Κομισιόν για τη διαχείριση του κινδύνου σε τοπικό επίπεδο, μαζί με την Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων για τις Επιπτώσεις της Ξηρασίας, όπου συγκεντρώνονται δεδομένα για την περίοδο 1977-2022.
Ο Άτλαντας βασίζεται σε αλγορίθμους μηχανικής μάθησης για να εκτιμήσει τις επιπτώσεις της ξηρασίας σε επιμέρους τομείς, όπως η γεωργία και η ενέργεια, τόσο στις σημερινές συνθήκες όσο και σε τρία σενάρια αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5, κατά 2,0 ή κατά 3,0 βαθμούς έως το τέλος του αιώνα.
«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα τη συχνότητα και την ένταση της κατακρήμνισης. Η έλλειψη νερού ενδέχεται να αυξηθεί σημαντικά, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο και την Ανατολική Ευρώπη» αναφέρει η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της.
Μειωμένη σοδειά
Ο Άτλαντας προσφέρει εκτιμήσεις για τη μείωση της αγροτικής παραγωγής ανά καλλιέργεια.
Ακόμα και υπό τις σημερινές συνθήκες, η ετήσια παραγωγή σιταριού στην Ελλάδα εκτιμάται ότι είναι μειωμένη κατά 2,5 έως 7,5% σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1975-2021.
Πολύ μεγαλύτερη, έως κατά 50%, θα είναι οι απώλειες στη σοδιά σιταριού από σφοδρές ξηρασίες που εκδηλώνονται κατά μέσο όρο δύο φορές τον αιώνα υπό τις τρέχουσες κλιματικές συνθήκες.
Αν όμως η θερμοκρασία του πλανήτη ανέβει κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου έως το τέλος του αιώνα, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, οι απώλειες στην παραγωγή σιταριού στην Ελλάδα θα είναι τουλάχιστον 10% μεγαλύτερες, ενώ αν η θερμοκρασία ανέβει κατά τρεις βαθμούς η ζημιά διπλασιάζεται.
Στις καλλιέργειες κριθαριού, η Ελλάδα, μετά την Ισπανία και τη Ρουμανία, εκτιμάται ότι πλήττεται από τις τρίτες μεγαλύτερες απώλειες στην ετήσια παραγωγή κριθαριού, μια μείωση έως και 7,5%.
Με μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς οι απώλειες αυτές δεν αυξάνονται σημαντικά, ενώ με μια άνοδο κατά 3 βαθμούς διογκώνονται έως και κατά 50%.
Η χώρα βρίσκεται επίσης στις πέντε πρώτες θέσεις όσον αφορά τις εκτιμώμενες απώλειες στην παραγωγή ρυζιού, έως 10% υπό τις τρέχουσες κλιματικές συνθήκες.
Διαθεσιμότητα νερού
Εκτός από τις καλλιέργειες, η κλιματική αλλαγή προβλέπεται να επηρεάσει τη δημόσια παροχή νερού. Στην Ελλάδα, οι προβολές του Άτλαντα δείχνουν ότι με μια άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς η άντληση υδάτων σε περιόδους ξηρασίας θα αυξηθεί από 10% έως 100%, ανάλογα με την περιοχή,.
Αν η άνοδος της θερμοκρασίας φτάσει τους 3 βαθμούς, η αύξηση μπορεί να φτάσει το 300%.
Στη ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου οι εκτιμήσεις του Άτλαντα δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος περιορισμών της κατανάλωσης νερού σε περιόδους ξηρασίας, ακόμα και διακοπή της υδροδότησης αν η ζήτηση δεν μπορεί να καλυφθεί.
Η Ελλάδα, τέλος, είναι μια από τις έξι χώρες με τις μεγαλύτερες απώλειες παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας στις τρέχουσες κλιματικές συνθήκες.
Σε συνθήκες ξηρασίας που εκδηλώνονται κατά μέσο όρο δύο φορές τον αιώνα, η μείωση αυτή μπορεί να αυξηθεί στη χώρα έως και 50%.