Ολοταχώς από το Κραχ του 1929, σε αυτό του 2020…

Όταν τρακάρεις με το αυτοκίνητο σου, πρώτα βγαίνεις από αυτό και μετράς τα κόκκαλά σου. Και όταν δεις ότι τα έχεις όλα στη θέση τους, τότε σκέφτεσαι ότι διέλυσες το όχημα σου. Σε αυτή τη φάση είμαστε τώρα με τον κορωνοϊό…

Αυτό σκεφτόμουν χθες το βράδυ- έγκλειστος- έχοντας καθίσει δίπλα στο τζάκι. Ήταν όμως η πρώτη φορά που ένιωσα στενάχωρα και αποπνικτικά, όντας τόσες μέρες μέσα και σκεπτόμενος πως ακόμη έχουμε δρόμο να διανύσουμε και τι έχουν να δουν τα μάτια μας ακόμη.

Γιατί ένας παγκόσμιος – ιδιότυπος πόλεμος- βρίσκεται σε εξέλιξη με αντίπαλο έναν αθέατο, στο γυμνά μάτι, εχθρό, με χιλιάδες θύματα ανά τον κόσμο, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Είναι γεγονός ότι η πανδημία τα έχει ανατρέψει όλα, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει τις συνέπειες που θα έχει στο μέλλον όλων. Από τους κραδασμούς που υπάρχουν και ταρακουνούν το παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν νέα δεδομένα, δυσάρεστα (ας ελπίσουμε όχι τραγικά).
Η αναστάτωση στην αγορά είναι πρωτοφανής. Εταιρείες- κολοσσοί, κινδυνεύουν με λουκέτο. Οι αεροπορικές εταιρείες το πρώτο και χαρακτηριστικότερο παράδειγμα που είναι σε βαθιά κρίση. Υπαρξιακή. Έχουμε ακυρώσεις χιλιάδων πτήσεων, συμβόλαια που «σπάνε» για το 2020 και το 2021 και αναστολή πληρωμών.

Οικονονομικές «ενέσεις» έχουν αρχίσει ήδη να δίνονται και το τραπεζικό σύστημα πασχίζει να αντέξει. Και θα «πέσουν» πολλά και πολύ μεγάλα οικονομικά πακέτα στο μέλλον. Θα είναι όμως αρκετό αυτό;

Κάποιοι λοιπόν αναπόφευκτα μιλούν για μια κατάσταση την οποία θα βιώσουμε, ανάλογη με το εφιαλτικό κραχ του 1929.

Τότε η «Μεγάλη Ύφεση» διήρκεσε από ένα μέχρι δέκα χρόνια σε διάφορες χώρες του κόσμου. Ήταν η μεγαλύτερη οικονομική ύφεση της σύγχρονης ιστορίας και χρησιμοποιείτο – μέχρι σήμερα – ως το απόλυτο παράδειγμα για το πόσο οδυνηρή μπορεί να είναι μια οικονομική καταστροφή.

Η παγκόσμια κρίση του 1929 είχε καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στον ανεπτυγμένο, όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Το διεθνές εμπόριο με ό,τι αυτό επακολουθεί (φορολογία, προσωπικά εισοδήματα, τιμές και κέρδη) είχε πληγεί. Είχαν «παγώσει» με λίγα λόγια τα πάντα, από τον κατασκευαστικό κλάδο, τον πρωτογενή τομέα και το επιχειρείν.

Η μεγάλη κρίση τερματίστηκε σε διαφορετικό χρόνο ανά χώρα και αυτό είναι που με τρομάζει περισσότερο από όλα. Γιατί άλλη η δυναμική και τα στεγανά της γερμανικής Οικονομίας για παράδειγμα και άλλα της δικής μας ταλαιπωρημένης και ταλαίπωρης ελληνικής Οικονομίας, που ακόμη δεν έχει ξεπεράσει το μαρτύριο της δεκαετίας της οικονομικής κρίσης.

Με τρομάζουν τα δεδομένα που διαμορφώνονται, αλλά και τα πρότερα – πιο σύγχρονα από το 1929 – παραδείγματα. Όπως για παράδειγμα αυτό της Ταϊβάν, μιας από τις πλέον προηγμένες χώρες στον κόσμο. Με σύστημα Υγείας που καταλαμβάνει τα τελευταία δύο χρόνια την πρωτιά σε παγκόσμιο επίπεδο. Με νοσοκομείο 10.000 κλινών (!). Μια χώρα όμως η οποία το 2003, με το ξέσπασμα του SARS και το «χτύπημα» που είχε δεχτεί από τον ιό, είχε υποστεί τέτοιες και τόσες οικονομικές επιπτώσεις που έκανε σχεδόν τρία χρόνια να συνέλθει.

Προφανώς και τα δεδομένα μπορεί να είναι διαφορετικά σε σχέση με το 2020, όμως τα παραπάνω δύο ιστορικά παραδείγματα, μας δείχνουν ξεκάθαρα πως το μέλλον μας στην μετά- κορωνοϊό εποχή (που παρεπιπτόντως ήρθε για να μείνει), θα είναι εξαιρετικά δύσκολο.

Τις συνέπειες στην Ελλάδα υφίστανται ήδη οι ιδιωτικοί υπάλληλοι. 40.000 άτομα έχουν χάσει ήδη τις δουλειές τους, ενώ άγνωστος αριθμός αυτών, μπορεί να μην έχει απολυθεί, αλλά έχει υποστεί μείωση των μισθών. Και έπεται συνέχεια…

Βέβαια, όπως λέμε όλοι μας την υγεία μας να έχουμε και τα άλλα έπονται…

ΥΓ. 1 Κλείνοντας, οφείλουμε όλοι να αναγνωρίσουμε το πολύτιμο έργο του ιατρικού, νοσηλευτικού προσωπικού, των επιστημόνων της Ελλάδας που καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να προστατευθεί το σύνολο της κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο που σε άρθρο λοιμωξιολόγου εξ Αμερικής, το οποίος δημοσιεύθηκε στην Washighton Post και αναδημοσιεύθηκε ανά τον κόσμο, παρουσίαζε ως το καλύτερο παράδειγμα λήψης μέτρων την Ελλάδα και το χειρότερο τη Βρετανία.

ΥΓ.2 Ένα μεγάλο μπράβο στο προσωπικό των σούπερ μάρκετ που αγωνίζονται από το δικό τους μετερίζι. Με αφορμή την αλλαγή στα ωράρια τους, προτείνω να μην πάμε να ψωνίσουμε τις Κυριακές. Ας το κάνουμε τις άλλες μέρες της εβδομάδας. Ήδη εργάζονται στο όριο οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι…

ΥΓ.3 Το καλύτερο «αγχολυτικό» μας έχει γίνει αυτές τις μέρες, ο άνθρωπος από του οποίου τα χείλη κρεμόμαστε κάθε απόγευμα για την ενημέρωση μας για τον κορωνοϊό. Τον άνθρωπο που μας δείχνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι το σύστημα Υγείας μπορεί να πετύχει το στόχο του, αρκεί να έχει τη στήριξη της εκάστοτε κυβέρνησης και της κοινωνίας. Ένα μεγάλο μπράβο στον κ. Σωτήρη Τσιόδρα, το πρόσωπο της χρονιάς για την Ελλάδα.

 

Ανδρέας Κριτσωτάκης