H UNESCO, στις 17 Νοεμβρίου 1965, ανακήρυξε την 8η Σεπτεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού.
Σκοπός της ημέρας αυτής είναι να αναδείξει τη σημασία της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού για τα άτομα, τις κοινότητες και τις κοινωνίες.
Ο αναλφαβητισμός είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, οικονομικό. Η UNESCO ξεχωρίζει δύο κατηγορίες αναλφαβητισμού. Οργανικά αναλφάβητος είναι ο άνθρωπος που δεν μπορεί να διαβάσει, να γράψει και να αριθμήσει σε οποιαδήποτε γλώσσα. Ο λειτουργικά αναλφάβητος είναι αυτός που διδάχτηκε γραφή και ανάγνωση, αλλά στη συνέχεια, δεν καλλιέργησε αυτές τις γνώσεις, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να τις εφαρμόσει. Στόχος της UNESCO είναι όλα τα παιδιά του κόσμου, αγόρια και κορίτσια, να έχουν πρόσβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Σύμφωνα με την UNESCO, 781 εκατομμύρια ενήλικες (το 64% γυναίκες) σε όλο τον κόσμο είναι αναλφάβητοι, καθώς και περισσότερα από 115 εκατομμύρια παιδιά, κυρίως στις φτωχές χώρες της Ασίας και της Υποσαχάρειας Αφρικής.
Ο αλφαβητισμός είναι το επίκεντρο της βασικής εκπαίδευσης και είναι απαραίτητος για την εξάλειψη της φτώχειας και της ανεργίας, την επίτευξη της ισότητας των φύλων και τη διασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης, της ειρήνης και της δημοκρατίας. Ο αλφαβητισμός αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα, εργαλείο της προσωπικής ενδυνάμωσης και ένα μέσο για την κοινωνική και ανθρώπινη ανάπτυξη. Ο αλφαβητισμός είναι η πύλη για περαιτέρω μάθηση.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού θα μπορούσε να έχει θετικές συνέπειες για τα ίδια τα άτομα, τις κοινωνίες και τις οικονομίες, καθώς επίσης και για την αντιμετώπιση άλλων προβλημάτων. Η αντιμετώπιση των χαμηλών επιπέδων αλφαβητισμού είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την καταπολέμηση των βαθύτερων αιτίων της περιορισμένης συμμετοχής στη διά βίου μάθηση και της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου που θεωρείται μια από τις πιο επώδυνες μορφές που παίρνει η ανισότητα, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός.
Αποτελεί χρέος της πολιτείας η έγκαιρη αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού και η παροχή παιδείας σε όλους, μέσω της ίδρυσης περισσότερων νυκτερινών σχολείων, της ενίσχυση και δημιουργίας ειδικών σχολείων για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, της ίδρυσης σύγχρονων εκπαιδευτικών κέντρων, της υποστήριξης οικονομικά αδύναμων οικογενειών, ώστε να αποδεσμευτούν τα νεαρά άτομα από κάθε απασχόληση και την αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος, ώστε αυτό να είναι ελκυστικό στους νέους, και την προώθηση και ενίσχυση της διά βίου μάθησης.
Στον τόπο μας, μαζί με την πολιτεία, ενώνουν τις δυνάμεις τους οι εθελοντικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες προσφέρουν προγράμματα απασχόλησης των παιδιών, τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, βιωματικά και εκπαιδευτικά εργαστήρια. Ανεξάρτητα, όμως, από την πολιτεία και τις οργανώσεις θα πρέπει και το ίδιο το άτομο να επιδιώκει να κατακτήσει τη γνώση και να αξιοποιεί όσες ευκαιρίες του δίνονται προς την απόκτηση της.