Φέτος οι πολίτες μαζί με τους αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος, θα χρειαστεί φέτος να πληρώσουν σχεδόν σε διπλάσια τιμή το φυσικό αέριο και τουλάχιστον 35% ακριβότερα το πετρέλαιο θέρμανσης για να ζεσταθούν.
Μετά και την εκτόξευση της τιμής του Brent χθες σε πάνω από τα 80 δολάρια το βαρέλι, για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 2018, και τις εκτιμήσεις να δείχνουν νέα άνοδο τις επόμενες ημέρες, η εγχώρια αγορά πετρελαιοειδών «βλέπει» τις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης να διαμορφώνονται φέτος στην έναρξη της περιόδου 15 Οκτωβρίου κατά περίπου 35% πάνω από τις αντίστοιχες περυσινές και κατά 20% πάνω από το κλείσιμο της περιόδου.
Η αγορά εκτιμά ότι εάν η διακίνηση του πετρελαίου θέρμανσης ξεκινούσε από σήμερα, σύμφωνα με την «Κ», η τιμή του θα διαμορφωνόταν στο 1,10 ευρώ το λίτρο στα μεγάλα αστικά κέντρα, όταν πέρυσι η περίοδος θέρμανσης άνοιξε με τιμή στα 80 λεπτά το λίτρο και έκλεισε στα 90 λεπτά το λίτρο.
Στην ηπειρωτική χώρα η τιμή υπολογίζεται κατά 10 λεπτά υψηλότερα, στο 1,20 ευρώ το λίτρο, και στη νησιωτική κατά 20 λεπτά, στο 1,30 ευρώ το λίτρο. Σχεδόν κατά 20% ακριβότερα πληρώνουν οι καταναλωτές τη βενζίνη από τις αρχές του έτους, η μέση τιμή της οποίας έφτασε χθες το 1,72 ευρώ το λίτρο και σε κάποιες νησιωτικές περιοχές της χώρας το 1,941 ευρώ το λίτρο.
Κατά 21% σε σχέση με τις αρχές του έτους έχει αυξηθεί η τιμή του ντίζελ κίνησης, σύμφωνα με τη «Κ», η οποία διαμορφώθηκε χθες μεσοσταθμικά στο 1,4 ευρώ το λίτρο, από 1,16 ευρώ στις αρχές Ιανουαρίου.
Αυξημένο κόστος για θέρμανση και μάλιστα σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με πέρυσι θα πληρώσουν και τα νοικοκυριά που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο του φυσικού αερίου. Η τιμή διάθεσης του φυσικού αερίου, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, διαμορφώνεται σε περίπου 8 λεπτά η κιλοβατώρα, από 4,5 λεπτά πέρυσι.
Εκπρόσωποι μάλιστα των εταιρειών προμήθειας αναφέρουν στην «Κ» ότι η τιμή αυτή προκύπτει από τη μεσοσταθμική αύξηση της διεθνούς τιμής φυσικού αερίου από τις αρχές του έτους και όχι από του τελευταίου μήνα, κάτι που θα οδηγούσε την τιμή σε ασύλληπτα επίπεδα.
Παρά τον διπλασιασμό της τιμής, πάντως, οι ίδιοι παράγοντες σημειώνουν ότι το φυσικό αέριο εξακολουθεί να προσφέρει εξοικονόμηση της τάξεως του 28% σε σχέση με το πετρέλαιο θέρμανσης. Το αντίστοιχο ποσοστό εξοικονόμησης πέρυσι κυμαινόταν γύρω στο 35%.
Η εξέλιξη των τιμών προβληματίζει εταιρείες εμπορίας και πρατήρια, με την πλευρά των τελευταίων να επαναφέρει το θέμα της μείωσης της φορολογίας, είτε του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης είτε του ΦΠΑ. «Ακόμη και τζάμπα να πουλήσουμε, οι τιμές δεν θα πέσουν εάν δεν μειωθεί η φορολογία», τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ) Γ. Ασμάτογλου.
Σχολιάζοντας τους αιφνιδιαστικούς ελέγχους της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην αγορά των καυσίμων, ο κ. Ασμάτογλου σημειώνει ότι «το πρόβλημα της αγοράς είναι το λαθρεμπόριο και ο αθέμιτος ανταγωνισμός», αφήνοντας σοβαρές αιχμές για την αναποτελεσματικότητα της πολιτείας στο σοβαρό αυτό ζήτημα, φέρνοντας ως παράδειγμα το σύστημα εισροών – εκροών, που υπολειτουργεί μετά σχεδόν μία δεκαετία.
Τροπολογία για τη μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα από 1ης Οκτωβρίου έως και 31 Μαρτίου και στο πετρέλαιο θέρμανσης καθ’ όλη τη διάρκεια της νέας περιόδου διακίνησης κατέθεσε χθες στη Βουλή η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.
Πέντε ερωτήσεις και απαντήσεις για την δραματική αύξηση των τιμών
Οι κυβερνήσεις, ειδικά στην Ευρώπη, υπόσχονται να δράσουν για να περιορίσουν τις επώδυνες επιπτώσεις στα πορτοφόλια των νοικοκυριών. Η ανησυχία αυξάνεται, μαζί με τα ερωτήματα για τις αιτίες του φαινομένου:
1. Πώς προέκυψε η αύξηση των τιμών της ενέργειας;
– Όσον αφορά τα καύσιμα, η αύξηση συνδέεται με την τιμή του πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές (αν και οι φόροι αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ της τιμής). Για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 2018, η τιμή του Brent ξεπέρασε χθες τα 80 δολάρια το βαρέλι. ενώ το αργό σκαρφάλωσε στα 76 δολάρια. Και τα δύο έχουν αυξηθεί πάνω από 50% από την 1η Ιανουαρίου. Η οικονομική ανάκαμψη, που ενισχύθηκε με την ανάπτυξη εμβολίων κατά του Covid και τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων εξηγούν αυτήν την τάση. Η τιμή του μαύρου χρυσού αυξάνεται επίσης λόγω της ανόδου του φυσικού αερίου, καθώς η οικονομία στρέφεται στο πετρέλαιο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Όσον αφορά το φυσικό αέριο, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που εξηγούν την αύξηση των τιμών. Υπάρχει η ισχυρή ανάκαμψη στην παγκόσμια οικονομία, σημαντική ζήτηση στην Ασία αλλά και στην Ευρώπη, χαμηλά αποθέματα και αδυναμία Νορβηγίας και Ρωσίας να αυξήσουν τις παραδόσεις τους. Κατά συνέπεια, οι τιμές εκτοξεύονται ενώ πλησιάζει η χειμερινή περίοδος.
2. Ποιες χώρες επηρεάζονται;
-Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν διπλασιαστεί από την αρχή του έτους. Η Ασία και η Λατινική Αμερική ανησυχούν επίσης. Στην Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία και η Ιταλία, που εξαρτώνται από το φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, επηρεάζονται περισσότερο.
Η Γαλλία που εισάγει το 99% της κατανάλωσης φυσικού αερίου, πλήττεται πολύ από τις διακυμάνσεις των τιμών στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες αγορές. Παρά τον μεγάλο αριθμό πυρηνικών εργοστασίων, η Γαλλία δεν γλίτωσε από την αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος λόγω του ευρωπαϊκού μηχανισμού τιμολόγησης.
3. Ποιος είναι ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά;
-Οι αυξανόμενες τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας έχουν άμεσες επιπτώσεις στις επιχειρήσεις ,σε πολλές μάλιστα οι λογαριασμοί τους έχουν διπλασιαστεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους παραγωγής, την οποία ορισμένες εταιρείες δεν είναι σε θέση να μεταβιβάσουν κυρίως στους πελάτες τους. Ορισμένοι επιχειρηματίες μιλούν μάλιστα για το ενδεχόμενο περικοπής του επενδυτικού προϋπολογισμού τους για το 2022.
Αλλά και στα νοικοκυριά ,οι επιπτώσεις είναι σοβαρές. Οι τιμές του πετρελαίου κίνησης και της αμόλυβδης βενζίνης 95-E10 έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο 15% στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες από την αρχή του έτους. Οι λογαριασμοί φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος αυξάνονται επίσης πάνω από 12% από την 1η Οκτωβρίου, γεγονός που επηρεάζει εκατομμύρια ν νοικοκυριά.
4. Ποιες είναι οι προτεινόμενες λύσεις;
-Οι περισσότερες κυβερνήσεις ανακοίνωσαν άμεσα μέτρα για να μετριάσουν τον αντίκτυπο της αύξησης των τιμών της ενέργειας στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Στην Ιταλία, ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι ανακοίνωσε μέτρα αξίας 3 δισ. Ευρώ. Ο Ισπανός ομόλογός του Πέδρο Σάντσεθ έχει ήδη μειώσει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια ,που πληρώνουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Στη Βρετανία, η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον αποφάσισε να παράσχει οικονομική υποστήριξη σε επιχειρήσεις, ύψους «πολλών εκατομμυρίων λιρών».
Στη Γαλλία, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την καταβολή τον Δεκέμβριο ενός έκτακτου ενεργειακού επιδόματος ύψους 100 ευρώ, για να βοηθήσει σχεδόν 6 εκατομμύρια νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, να πληρώσουν τους λογαριασμούς . Την επόμενη άνοιξη, θα καταβληθούν επίσης 150 ευρώ στους ίδιους αποδέκτες, όπως υποσχέθηκε ο υπουργός Οικονομίας, Μπρουνό Λε Μέρ, προσθέτοντας ότι εξετάζονται κι άλλα μέτρα. Μακροπρόθεσμα, η Γαλλία ζητά μια αναθεώρηση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι προετοιμάζει μια οδηγία που θα περιγράφει λεπτομερώς τα εργαλεία που διαθέτουν τα κράτη μέλη για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας των νοικοκυριών.
5. Θα βελτιωθεί γρήγορα η κατάσταση;
-Σύμφωνα με τους αναλυτές, όλα θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη των τιμών του φυσικού αερίου τις επόμενες εβδομάδες. Οι αναλυτές βλέπουν ότι οι τιμές χονδρικής για το φυσικό αέριο θα είναι πολύ υψηλές τον χειμώνα και θα αρχίσουν να πέφτουν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2022, πριν από την επιστροφή στην κανονικότητα το 2023. Μακροπρόθεσμα, η Ρωσία έχει υποσχεθεί να αυξήσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου και να υπογράψει νέες συμβάσεις παράδοσης με αυξημένο όγκο