Σε εθνικό πένθος η χώρα για τον παγκόσμιο Μίκη Θεοδωράκη με το «αθάνατος» να βρίσκεται πλέον πλάι στο όνομά του.
Ο αστείρευτος μουσικοσυνθέτης και ακατάβλητος αγωνιστής, δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας, Ο Μίκης Θεοδωράκης «έφυγε» σε ηλικία 96 ετών.
Ο Μίκης Θεοδωράκης άφησε την τελευταία του πνοή την Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου 2021 και ώρα 8:35′ από καρδιοαναπνευστική ανακοπή, στην οδό Επιφανούς 1, στην περιοχή Μακρυγιάννη.
Την Πέμπτη η κηδεία του Μίκη Θεοδωράκη
Σε τριήμερο πένθος η χώρα από το μεσημέρι της Τρίτης, μεσίστιες οι σημαίες κυματίζουν για τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ από την Τρίτη η σωρός του θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα.
Η εξόδιος ακολουθία για τον Μίκη Θεοδωράκη θα τελεστεί από τη Μητρόπολη της Αθήνας στις 3:00 το μεσημέρι της ερχόμενης Πέμπτης.Οι λεπτομέρειες για τον τόπο της ταφής δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί. Είτε θα γίνει είτε στο Γαλατά Χανίων όπως είχε ζητήσει ο ίδιος, είτε στο Βραχάτι Κορινθίας, μετά από πομπή, όπως φέρεται να σκέφτεται η κόρη του Μαργαρίτα, προκειμένου να είναι κοντά και να τον επισκέπτεται η ίδια και η μητέρα της, η 94χρονη Μυρτώ Αλτίνογλου. Ωστόσο υπάρχει και η σκέψη η ταφή να τελεστεί στο Βραχάτι και σε τρία χρόνια να γίνει εκταφή, ώστε να ταφεί οριστικά στα Χανιά.
Ο πλανήτης θρηνεί για τον Μίκη Θεοδωράκη
Η είδηση του θανάτου σκόρπισε θλίψη σε όλο τον κόσμο, με τα διεθνή Μεσα ενημέρωσης να έχουν τον θάνατο του Μίκη πρώτη είδηση. Το Reuters έγραψε ότι «ο συνθέτης του «Ζορμπά» πεθαίνει σε ηλικία 96 ετών, αναφερόμενο στον «πανύψηλο άνδρα με τα πυκνά κυματιστά μαλλιά που είχε λαχτάρα για μία προοδευτική, δημοκρατική εκδοχή του κομμουνισμού».
Οι «The New York Times» είχαν τίτλο «πέθανε στα 96 του ο Μίκης Θεοδωράκης, Έλληνας συνθέτης και μαρξιστής αγωνιστής», σημειώνοντας ιδιαίτερα τον αγώνα κατά της Χούντας «που τον φυλάκισε και τον εξόρισε ως επαναστάτη». «Στο καλό, Μίκη…» γράφει η DW
Πολιτικοί, άνθρωποι των Τεχνών και των Γραμμάτων αποχαιρέτησαν τον Μίκη Θεοδωράκη, τον μύθο του ελληνικού τραγουδιού, ο οποίος έζησε μια ζωή γεμάτη μελωδίες και αγώνες.
Ο Μίκης Θεοδωράκης «έφυγε» σε ηλικία 96 ετών για τη γειτονιά των αγγέλων αφήνοντας πίσω του ανεκτίμητη παρακαταθήκη, φωτογραφία ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Το «αντίο» του πολιτικού κόσμου στον Μίκη
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην απώλεια του Μίκη Θεοδωράκη κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση στο υπουργικό συμβούλιο και ανακοίνωσε ότι κηρύσσεται τριήμερο εθνικό πένθος.
Για έναν «πανέλληνα και ταυτόχρονα οικουμενικό δημιουργό, ένα ανεκτίμητο κεφάλαιο του μουσικού μας πολιτισμού» κάνει λόγο η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, αναφερόμενη στην απώλεια του Μίκη Θεοδωράκη. «Του χαρίστηκε μια πλούσια και γόνιμη ζωή που τη βίωσε με πάθος, μια ζωή ταγμένη στη μουσική, τις τέχνες, τον τόπο μας και τους ανθρώπους του, αφοσιωμένη στις ιδέες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ισότητας, της κοινωνικής αλληλεγγύης», σημειώνει η κυρία Σακελλαροπούλου.
«Ο Μίκης έδωσε φως στις ψυχές μας. Σημάδεψε με το έργο του τη ζωή και τη διαδρομή όσων διάλεξαν το δρόμο της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης», έγραψε ο Αλέξης Τσίπρας στο Facebook και πρόσθεσε: «Ο αξεπέραστος συνθέτης, ο αγωνιστής, ο κομμουνιστής, ο ακτιβιστής, μέσα από τη μουσική, τη ζωή, τις μάχες και τις αντιφάσεις του, έδωσε νέο νόημα στην ελευθερία, τον πολιτισμό, την τέχνη, τη συμμετοχή. Τον αποχαιρετούμε με τη βεβαιότητα ότι αυτό που αφήνει πίσω του είναι ανεξίτηλο. Στην ψυχή του λαού μας, στην ταυτότητα της πατρίδας μας, στην πολιτιστική κληρονομιά της οικουμένης».
«Αποχαιρετούμε με θλίψη, σεβασμό και τιμή τον Μίκη Θεοδωράκη. Τον αστείρευτο συνθέτη, τον Μίκη του πολιτισμού και των αγώνων», αναφέρει σε δήλωσή της η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη. «Ο Μίκης Θεοδωράκης δημιούργησε ένα τεράστιο πολιτιστικό κεφάλαιο για τον τόπο, ενώ οι ιδέες του και οι πολιτικοί του αγώνες, που ενέπνευσαν περισσότερες από μία γενιά, αποτελούν παρακαταθήκες για τη δημοκρατία, την ελευθερία, την εθνική αξιοπρέπεια», σημειώνει στη δήλωσή της η Φώφη Γεννηματά, και συμπληρώνει: «Με το έργο του ενέπνευσε και εξέφρασε όλη τη ρωμιοσύνη, που θρηνεί σήμερα. Πρόβαλε το όνομα της Ελλάδας, μέσα από τη μουσική του και το κύρος του ονόματός του, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Συνέβαλε στην προβολή της ελληνικής ποίησης, μελοποιώντας Έλληνες ποιητές, που ο λόγος τους έφτασε στα πέρατα του κόσμου. Στις δύσκολες στιγμές για τη δημοκρατία, τα τραγούδια του ήταν φάρος ελπίδας που δεν έσβησε ποτέ για εκατομμύρια Έλληνες…».
«Με βαθιά συγκίνηση κι ένα ακατάπαυστο χειροκρότημα αποχαιρετούμε τον Μίκη Θεοδωράκη, αγωνιστή-δημιουργό, οδηγητή και πρωτεργάτη μιας νέας, μαχόμενης τέχνης στη μουσική», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη. «Η μουσική του Μίκη είναι ζυμωμένη με όλα εκείνα τα υλικά που φτιάχνουν τη μεγάλη τέχνη, την τέχνη που συλλαμβάνει τον σφυγμό της εποχής της και προαισθάνεται το επερχόμενο. Το αίσθημα, το φρόνημα, η μνήμη και η πείρα του λαού που αγωνίζεται, είναι η πηγή της έμπνευσής του» τονίζεται, μεταξύ άλλων.
«Η Ρωμιοσύνη φτώχυνε σήμερα, αλλά τη Ρωμιοσύνη ο Μίκης Θεοδωράκης την προίκισε με μια μεγάλη περιουσία, που την κατέστησε περισσότερο πλούσια στο διηνεκές» ανέφερε ο γραμματέας του ΜέΡα 25 Γιάνης Βαρουφάκης, από το βήμα της Ολομέλειας, αναφερόμενος στην απώλεια του σπουδαίου Έλληνα, κατά την έναρξη της ομιλίας του στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού για τη νέα γενιά.
Σε τριήμερο πένθος η χώρα από το μεσημέρι της Τρίτης, μεσίστιες οι σημαίες κυματίζουν για τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ από την Τρίτη η σωρός του θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα.
Ο καλλιτεχνικός κόσμος για τον Μίκη του
Για λίγο τώρα ΣΙΓΗ», έγραψε στη σελίδα του στο Facebook λίγο μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Μίκη Θεοδωράκη ο Γιώργος Νταλάρας.
Δήλωση για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη έκανε ο Διονύσης Σαββόπουλος. «Έφυγε σήμερα ο τελευταίος των μεγάλων. Των τελευταίων μεγάλων Ελλήνων. Είναι ημέρα πένθους, βαθιάς συγκίνησης αλλά και πνευματικής ανάτασης νομίζω, γιατί μετά τον θάνατο του Μάνου Χατζηδάκι, του Γιώργου Σεφέρη, του Γιάννη Ρίτσου, του Οδυσσέα Ελύτη, και όλων των άλλων πνευματικών ηγετών μας, έρχεται τώρα και η αναχώρηση του Μίκη Θεοδωράκη, στην 200ή επέτειο της Ανεξαρτησίας, σαν να μας λέει «κοιτάξτε τι έχει πραγματική αξία σε όλη αυτή την πορεία και αφήστε τα μικρά και τα ασήμαντα»», ανέφερε ο γνωστός συνθέτης και ερμηνευτής.
«Στερέψαμε μουσικά με τον θάνατο του Μίκη», είπε ο Γιώργος Κατσαρός για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη. «Δεν είναι καλή η μέρα, δυστυχώς. Είναι κάτι που το περιμέναμε, αλλά οποιαδήποτε στιγμή και να συνέβαινε, μας σοκάρει. Στερέψαμε αυτή τη στιγμή μουσικά, γιατί το τραγούδι μετράει πάρα πολύ στη ζωή μας… Οπως ο Χατζιδάκις έτσι και ο Μίκης βοήθησε να βγει το ελληνικό τραγούδι στο εξωτερικό και βοήθησε κι εμάς τους άλλους που ακολουθούσαμε. Είναι μεγάλη ζημιά αυτή για εμάς. Ο Μίκης έφυγε, αλλά μένει όλο το έργο του αυτό και δεν πρόκειται να φύγει ποτέ», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Γιώργος Κατσαρός στην εκπομπή του ΑΝΤ1 «Καλοκαίρι Μαζί».
«Είναι σαν να έφυγε μια κολόνα του Παρθενώνα. Ο Μίκης ήταν η καινούρια μας »Ακρόπολη»», είπε ο Μανώλης Μητσιάς για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη. Όπως σημείωσε ο δημοφιλής τραγουδιστής στην εκπομπή του ΑΝΤ1 «Καλοκαίρι Μαζί», «o Μίκης είναι ο μέγιστος των Ελλήνων». «Λυπάμαι πάρα πολύ, ήμουν μαθητής του, φίλος του, συνεργάτης του», ανέφερε συγκινημένος. «Εγώ στην Αμερική, που έκανα συναυλίες, κατάλαβα την αξία του. Ήρθε όλος ο Τύπος, ο κόσμος τον τίμησε, ήταν πολύ μεγάλος», είπε επίσης.
«Αποχαιρετάμε έναν θεό, μια χώρα, ένα έθνος, έναν αιώνα Ελλάδας», έγραψε η Χαρούλα Αλεξίου.
O καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης σημειώνει: «Σήμερα θρηνούμε την απώλεια του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη και σπουδαίου διανοούμενου και αγωνιστή Μίκη Θεοδωράκη. Αν και ο Μίκης έμοιαζε να έχει κερδίσει την αθανασία, εντούτοις η μέρα του φυσικού του θανάτου ξημέρωσε για να μας γεμίσει θλίψη και να σημάνει με τον πιο οδυνηρό τρόπο το οριστικό τέλος μιας εποχής. Το σπουδαίο έργο του, συνώνυμο με τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, θα παραμείνει στην ψυχή και την καρδιά του καθενός από μας, χωρίς καμία φθορά από τον χρόνο. Είναι χρέος μας να το διαφυλάξουμε και να το μεταλαμπαδεύσουμε στις γενιές που θα έρθουν. Το έργο του Μίκη ξεπερνάει τα όρια της μουσικής, του τραγουδιού, της τέχνης και αποτελεί μια ωδή στον αστείρευτο αγώνα για ζωή και ελευθερία».
«Ο μόνος άνθρωπος που είδα να πετάει», τιτλοφορεί ο Φοίβος Δεληβοριάς το δικό του αποχαιρετιστήριο μήνυμα στον Μίκη Θεοδωράκη. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ που οι γονείς μου -ο πατέρας μου δεν αγάπησε ποτέ άλλη μουσική περισσότερο απ’ τη δική του- με πήγαν στο Ηρώδειο, 14 χρόνων, να ακούσουμε το «‘Αξιον Εστί», που θα παιζόταν για πρώτη φορά εκεί», σημειώνει ο Φοίβος Δεληβοριάς.
Ο Γιάννης Μπέζος αποχαιρέτησε τον Μίκη Θεοδωράκη με δήλωσή του στην ΕΡΤ, καθώς ο ηθοποιός είχε συνεργαστεί πολλές φορές με τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη στο παρελθόν. «Μιλάμε για μια ουσιαστική απώλεια και ένα κλείσιμο μιας πολύ μεγάλης εποχής. Ήταν ο τελευταίος επιζών από μια γενιά που προσέφερε πάρα πολλά στον τόπο και δεν έχουν αποτιμηθεί ακόμα δεόντως. Δεν έχουμε καταλάβει τι ακριβώς μας προσέφεραν αυτοί οι άνθρωποι και ελπίζω κάποτε να το καταλάβουμε. Είναι πολύ μεγάλη η απώλεια του Θεοδωράκη. Νομίζουμε ότι έφυγε ένας άνθρωπος που ανακατευόταν με την πολιτική ή έκανε κάποιες συναυλίες, το έργο του το εμπεριέχουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Ο Μίκης μας έφερε σε επαφή με μεγάλα κείμενα, με μεγάλες μελωδίες και μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι δημιούργησαν μια πολύ μεγάλη εποχή. Το έργο τους και οι προσωπικότητές τους. Αυτά θα μας ακολουθούν και θα πρέπει να στοιχιζόμαστε πίσω από τέτοιες προσωπικότητες και όχι πίσω από ανόητους. Να συλλυπηθούμε την οικογένεια και ας τον έχουμε και στη μνήμη και στην καρδιά μας» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Γιάννης Μπέζος.
Ο γιος του αείμνηστου Γρηγόρη Μπιθικώτση μίλησε στο MEGA για τον πατέρα του και τον μεγάλο Μίκη Θεοδωράκη. «Όσο ζούμε κι αναπνέουμε θα ακούμε Μίκη Θεοδωράκη, όσο θα υπάρχει Ελλάδα. Οι δυο τους ξεδίψασαν μια ολόκληρη Ελλάδα με τα τραγούδια τους. Οι δυο τους αγαπήθηκαν πολύ».
Στη σελίδα του στο facebook ο συνθέτης Θέμης Καραμουρατίδης αναφέρει: «Ξύπνησα με την είδηση θανάτου του Μίκη Θεοδωράκη. Και δεν μπορώ κι ούτε θέλω να ελέγξω τα δάκρυά μου. Βαθιά συγκίνηση για έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες, απέραντη ευγνωμοσύνη για το κολοσσιαίο μουσικό έργο και την κοινωνική και πολιτική του επιδραστικότητα. Δεν θα υπάρξει άλλος Μίκης Θεοδωράκης. Όμως υπήρξε, και ένα κομμάτι της ελπίδας που ένιωσε αυτός ο τόπος του ανήκει εις τους αιώνες των αιώνων», σημείωσε.
«Καλό ταξίδι φίλε, σύντροφε και δάσκαλε. Τώρα μόνο σιωπή… Η Ελλάδα πενθεί. Έφυγε ο Μίκης Θεοδωράκης…», έγραψε στη δική του σελίδα ο τραγουδιστής Γιάννης Κότσιρας.
«Μίκη μου, αγάπη της ψυχής μου. Μορφή θεϊκή, ελληνική. Παρουσία της πατρίδας σε όλο το κόσμο. Σ’ ευχαριστώ με την καρδιά και το μυαλό μου, αλλά και με τη γνώση μου, που είσαι η καθοριστικότερη προσωπικότητά της. Υποκλίνομαι στο βαθύ έργο σου. Που έχει ρίζες στην ελληνική φιλοσοφία, στο δίκαιο που έκανες ιδεολογία. Η Ελλάδα χωρίς εσένα στην καθημερινότητα θα ήταν αλλιώς. Με λιγότερη ποίηση, με διαφορετικούς ρυθμούς. Σε ευχαριστούμε», σημειώνει ο Γιάννης Ζουγανέλης στην προσωπική του σελίδα στο facebook.
Η καταλυτική του σχέση με την Κρήτη
Η σχέση του με την Κρήτη ήταν πολύ στενή καθώς ήταν η καταγωγή του πατέρα του, Γιώργη Θεοδωράκη, Μπιζανομάχου, ο οποίος είχε σπίτι στον Γαλατά Χανίων.
Με κάθε επίσκεψή του στο νησί ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης περνούσε από το πατρικό του και συνομιλούσε με αρκετούς ανθρώπους που γνώριζαν την οικογένεια Θεοδωράκη.
Δήλωνε «Έλληνας και Κρητικός»
Ανέκαθεν ο Μίκης Θεοδωράκης υπερηφανευόταν για την Κρητική καταγωγή του. Γνώριζε πολύ καλά την ιστορία του νησιού, τον πολιτισμό της αλλά και τους αγώνες του κρητικού λαού.
Μάλιστα, σε δύο περιπτώσεις φαίνεται η άρρηκτη σχέση που είχε ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης με το νησί.
Όταν βρισκόταν στην Μακρόνησο του ζητήθηκε να υπογράψει για να γλιτώσει. Τότε ο Μίκης Θεοδωράκης απάντησε: «Δεν υπογράφω, όχι γιατί είμαι κομμουνιστής, αλλά επειδή είμαι Κρητικός».
Παράλληλα, ο ίδιος είχε αναφέρει πριν χρόνια πως στο βιογραφικό του έγραψε «πως είμαι Έλληνας και Κρητικός» ενώ συμπλήρωνε πως «όταν θύμωνα με την Αθήνα έλεγα πως είμαι Κρητικός και Έλληνας».
Η τελευταία του επίσκεψη στην αγαπημένη του πατρίδα
Η τελευταία του επίσκεψη στην Κρήτη, την αγαπημένη του πατρίδα, έγινε το 2016 με αφορμή την τελετή ονοματοδοσίας του νέου θεάτρου στο παλιό Τελωνείο Χανίων σε «Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης».
Ο σπουδαίος καλλιτέχνης εμφανώς συγκινημένος πραγματοποίησε τα αποκαλυπτήρια της πλάκας με το όνομα του, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι θέλει να μείνει στην ιστορία αυτού του τόπου ως μουσικός και επαναστάτης.
Η εκδήλωση επίσης περιελάμβανε μουσική συναυλία με τους Μαρία Φαραντούρη, Στέφανο Κορκολή, Σοφία Μανουσάκη και Ιωάννα Φόρτη, τους οποίους πλαισίωναν μουσικά η λαϊκή ορχήστρα “Μίκης Θεοδωράκης”, τα “Κίτρινα ποδήλατα” και το μουσικό σύνολο “Vamos”.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στα Χανιά, ο Μίκης Θεοδωράκης, πραγματοποίησε επίσκεψη στο πατρικό του σπίτι στον Γαλατά.
Εκεί παρουσιάστηκε και το πρώτο του κονσέρτο από μουσικούς του σχήματος Vamos Ensemble.
Σε πλήρη διαύγεια και φανερά συνεπαρμένος από τη μουσική και τις αναμνήσεις του χώρου αυτού, ο μεγάλος δημιουργός μίλησε για τον έρωτα του με την σύζυγό του Μυρτώ που το 1947 τον ενέπνευσε να συνθέσει το κονσέρτο και που διαρκεί μέχρι και σήμερα. «Ήμουνα ερωτευμένος. Ήμουν 20 χρονών. Τη Μυρτώ τη γνώριζα ένα χρόνο. Ο έρωτας που είχα με τη Μυρτώ ήταν καταλυτικός. Και τον έχω ακόμα. Και μόλις πάω στην Αθήνα, θα της πω τι έγινε τώρα εδώ». είπε.