Στο στοίχημα της ανάπτυξης επενδύει η κυβέρνηση, με πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη θεραπεία των προβλημάτων που άφησε πίσω της η οικονομική κρίση και με την επανεκκίνηση των επιχειρηματικών δυνάμεων.
Το νομοσχέδιο για τις μικροχρηματοδοτήσεις που αναμένεται να έρθει στη Βουλή τον επόμενο μήνα είναι ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς απευθύνεται αποκλειστικά σε μικρούς επιχειρηματίες που έχουν εξοστρακιστεί από το τραπεζικό σύστημα.
Το νομοσχέδιο -σε μια πρώτη του μορφή- είχε προετοιμαστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση και τώρα βρίσκεται στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας από τον υφυπουργό Οικονομικών, αρμόδιο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, Γιώργο Ζαββό. Στόχος είναι να απλοποιηθούν σε όλα τα επίπεδα οι διαδικασίες που προβλέπει ώστε να καταστεί λειτουργικό στην πράξη.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν οι τράπεζες, πριν από την κρίση υπήρχαν περίπου 860.000 μικρές επιχειρήσεις. Σήμερα, όμως, ο αριθμός τους έχει περιοριστεί στην περιοχή των 750.000, ενώ μόλις 8.000 επιχειρήσεις στη χώρα μας έχουν τζίρο άνω των 2,5 εκατ. ευρώ. Από τις 750.000 μικρές εταιρείες υπολογίζεται ότι περίπου 400.000 είναι για διάφορους λόγους (οφειλές σε Ταμεία, Εφορία, τράπεζες κ.λπ.) αποκλεισμένες από το τραπεζικό σύστημα. Αυτή είναι η αγορά στην οποία κυρίως απευθύνονται οι μικροχρηματοδοτήσεις.
Μια αγορά η οποία σήμερα είναι εκτός οικονομικών δομών και κινείται με όποιον τρόπο μπορεί για να επιβιώσει, συχνά και με τοκογλυφικά δάνεια. Η κυβέρνηση με το σχέδιο «Ηρακλής» για την παροχή κρατικής εγγύησης για τις τιτλοποιήσεις NPEs επιδιώκει να επιταχύνει τις διαδικασίες απομόχλευσης των προβληματικών δανείων. Δημιουργείται μια νέα αγορά, στην οποία κυριαρχούν οι διαχειριστές (servicers) των δανείων. Εταιρείες όπως η Ιntrum, η FPS-doValue και η Cepal θα είναι οι βασικοί παίκτες τα αμέσως επόμενα χρόνια, καθώς θα διαχειρίζονται περισσότερα από 70 δισ. κόκκινων δανείων.
Μεγάλο μέρος των δανείων που θα διαχειριστούν αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι servicers, έκτος από τους πόρους να προβούν σε αναχρηματοδότηση, διαθέτουν και την κατάλληλη τεχνογνωσία για να ξεχωρίζουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, να προχωρούν στα απαραίτητα κουρέματα και αναδιαρθρώσεις των οφειλών προκειμένου να δώσουν τη δυνατότητα στις βιώσιμες επιχειρήσεις να επανέλθουν σε λειτουργία με εξομάλυνση των συνθηκών. Δηλαδή να αναδείξουν με αυτόν τον τρόπο υπεραξίες από τις οποίες οι ιδιοκτήτες των δανείων και οι servicers θα έχουν σημαντικά οικονομικά οφέλη.
Αν η προσπάθεια επανεκκίνησης των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων είναι η μία όψη του νομίσματος, η άλλη είναι η παροχή χρηματοδοτήσεων έως 25.000 ευρώ με ευνοϊκούς όρους στις περίπου 400.000 μικρές επιχειρήσεις-επαγγελματίες που είναι εκτός του τραπεζικού συστήματος. Ο στόχος είναι η συγκρότηση ενός ευέλικτου και αποτελεσματικού πλαισίου χρηματοδότησης, το οποίο θα λύνει με χαμηλό κόστος και άμεσα ζητήματα όπως η κάλυψη επενδύσεων εξοπλισμού, κεφάλαιο κίνησης, εγγυήσεις, μισθώσεις κ.λπ. μικρών εταιρειών και επαγγελματιών, ώστε να διευκολύνονται στις οικονομικές τους δραστηριότητες.
Ο υφυπουργός Οικονομικών έχει σχεδόν έτοιμο το νομοσχέδιο, όπου έχει δοθεί έμφαση στην άσκηση εποπτείας με ταυτόχρονη αποφυγή της γραφειοκρατίας, ώστε όχι μόνο να είναι λειτουργικό, αλλά και να ανταποκρίνεται στις πιεστικές ανάγκες που συχνά αντιμετωπίζει ο ιδιωτικός τομέας.
Βάσει του νομοσχεδίου θα παρέχονται άδειες για ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων, τις οποίες θα παίρνουν φυσικά ή νομικά πρόσωπα ύστερα από αξιολόγηση της Τραπέζης της Ελλάδος. Τα ιδρύματα θα δανειοδοτούν φυσικά πρόσωπα ή πολύ μικρές επιχειρήσεις με δάνεια ύψους έως 25.000 ευρώ. Οι αιτήσεις χρηματοδότησης θα εξετάζονται από το κάθε ίδρυμα, όπως γίνεται και με τις αιτήσεις για τα δάνεια στις τράπεζες, με τη διαφορά, όμως, ότι οι διαδικασίες δεν θα είναι χρονοβόρες.
Θα διασφαλίζεται πλήρης διαφάνεια σε σχέση με το επιτόκιο, το συνολικό κόστος, τους όρους και τη διάρκεια της χρηματοδότησης. Η εποπτεία από την Τράπεζα της Ελλάδος αποσκοπεί στην τήρηση των κανόνων για τις χρηματοδοτήσεις, όσο και στον έλεγχο για την προέλευση των κεφαλαίων που θα διοχετεύουν στην αγορά τα ιδρύματα. Η ΤτΕ θα εφαρμόζει διαδικασίες fit & proper σε όλα τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων με στόχο να διασφαλίζονται τόσο η λειτουργία τους με όρους ελεύθερης αγοράς όσο και υγιείς όροι δανειοδοτήσεων.
Θα τηρείται ειδικό μητρώο των ιδρυμάτων στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα ασκούνται περιοδικοί έλεγχοι στην οικονομική τους λειτουργία. Το όριο για το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο θα είναι χαμηλό προκειμένου ο θεσμός να αξιοποιηθεί και από περιφερειακές επιχειρηματικές δυνάμεις σε τοπικό επίπεδο. Ωστόσο θα ασκείται εξαντλητικός έλεγχος για τα πρόσωπα των βασικών μετόχων, όπως και για την προέλευση των κεφαλαίων τους.