Μίνι ασφαλιστικό: Στοχευμένα μέτρα για την ενίσχυση των ευάλωτων

Σε δημόσια διαβούλευση δόθηκε το νομοσχέδιο για τον εξορθολογισμό της ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας. Το νομοσχέδιο προβλέπει έκτακτη οικονομική ενίσχυση σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, «μπόνους» για τη μετατροπή συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε πλήρη, επέκταση του επιδόματος μητρότητας σε 9 μήνες- 10ετής παραγραφή των οφειλών στον ε-ΕΦΚΑ.

Πιο αναλυτικά η ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας: 

Σε δημόσια διαβούλευση αναρτάται από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων το νομοσχέδιο «Εξορθολογισμός ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις».

Με το νομοσχέδιο μεταξύ άλλων:

ΣχετικάΆρθρα

Οι μεγάλες αλλαγές που φέρνει το μίνι ασφαλιστικό για συνταξιούχους, ταμεία και επιδόματα

24/11/2023

Μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο: Αλλαγές σε συντάξεις και επιδόματα

12/10/2023

• Εξειδικεύονται οι ρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή μεγάλου μέρους του «κοινωνικού πακέτου» που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Συγκεκριμένα, εισάγεται η ρύθμιση για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση ύψους 250 ευρώ προς χαμηλοσυνταξιούχους και ανασφάλιστους υπερήλικες καθώς και τους δικαιούχους αναπηρικού επιδόματος, Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Επιδόματος Παιδιού. Επίσης, ρυθμίζεται η επέκταση της άδειας μητρότητας σε εννέα μήνες (από έξι) και τα κίνητρα μετατροπής συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε συμβάσεις πλήρους απασχόλησης
• Αντιμετωπίζονται ζητήματα ίσης μεταχείρισης, όπως σχετικά με τις διακρίσεις σε βάρος οροθετικών στον HIV στο χώρο εργασίας
• Περιλαμβάνεται σειρά ρυθμίσεων, οι βασικοί άξονες των οποίων έχουν ήδη παρουσιαστεί από το Υπουργείο Εργασίας, όπως -ενδεικτικά- η μείωση του χρόνου παραγραφής μη βεβαιωμένων οφειλών στον e-ΕΦΚΑ σε 10 χρόνια (από 20), ο διπλασιασμός των δόσεων για πάγια ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών σε 24 δόσεις (από 12), η κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% των ασφαλισμένων του τ. Ταμείου Προνοίας  Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) και η επέκταση της «μάχιμης πενταετίας» σε όλους τους ένστολους.

Οι βασικές κατευθύνσεις των προτεινόμενων ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο εστιάζουν σε τρεις βασικούς άξονες: Πρώτον, στην προώθηση προστατευτικών διατάξεων για ευάλωτες ομάδες. Δεύτερον,  στον εξορθολογισμό ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών διατάξεων. Και τρίτον, στην προστασία της μητρότητας και την προώθηση της ισότητας και της κατάργησης των διακρίσεων στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων.

O υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Παρουσιάζουμε την τέταρτη νομοθετική μας παρέμβαση με επίκεντρο το ασφαλιστικό σύστημα. Η αρχή έγινε με το νόμο 4670 του 2020 που διόρθωσε αδικίες του «νόμου Κατρούγκαλου». Ακολούθησε η «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση για τη νέα γενιά» που εισήγαγε τους «ατομικούς κουμπαράδες» για τις επικουρικές συντάξεις των νέων ασφαλισμένων και στη συνέχεια ο νόμος για τον εκσυγχρονισμό του e-ΕΦΚΑ. Με το νομοσχέδιο που δίνουμε σήμερα σε δημόσια διαβούλευση νομοθετούμε τις ρυθμίσεις που δίνουν σάρκα και οστά στο μεγαλύτερο μέρος του «κοινωνικού πακέτου» της ΔΕΘ. Την ίδια στιγμή, διορθώνουμε αδικίες και στρεβλώσεις του παρελθόντος επ’ ωφελεία χιλιάδων ασφαλισμένων. Η λογική που το διατρέχει είναι αυτή της κοινής λογικής, της απλοποίησης και της επιτάχυνσης διαδικασιών και της καλύτερης εξυπηρέτησης των πολιτών. Είναι ένα ακόμα νομοσχέδιο για την προώθηση της κοινωνικής πολιτικής στην πράξη !»

Ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου δήλωσε: «Ο εκσυγχρονισμός δομών και διαδικασιών της κοινωνικής ασφάλισης, η προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και η βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών αποτελούν πυλώνες της κυβερνητικής πολιτικής στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλιση που ενισχύονται με το παρόν νομοσχέδιο, στον πυρήνα του οποίου   βρίσκονται τέσσερις σημαντικές ρυθμίσεις: Η μείωση χρόνου παραγραφής των μη βεβαιωμένων οφειλών προς τον ΕΦΚΑ, η αύξηση του αριθμού των δόσεων της πάγιας ρύθμισης οφειλών από 12 σε 24,  η χρονική επέκταση του δικαιώματος για την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας για τις μισθωτές του ιδιωτικού τομέα και η θέσπιση κινήτρων μετατροπής συμβάσεων εργασίας μερικής σε πλήρους απασχόλησης για συμβάσεις εργαζομένων που έχουν συναφθεί πριν από τις 10 Σεπτεμβρίου».

Οι σημαντικότερες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου

Προβλέπονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την χορήγηση έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στους ευάλωτους συνταξιούχους, τους δικαιούχους αναπηρικού επιδόματος, τους ανασφάλιστους υπερήλικες, τους δικαιούχους Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και τους δικαιούχους Επιδόματος Παιδιού έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

-Δικαιούχοι του μέτρου είναι 2,3 εκατομμύρια ευάλωτοι συμπολίτες μας. Διευκρινίζεται ότι -όπως είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ- το μέτρο αφορά και τους μακροχρόνια ανέργους από 12 έως 24 μήνες –στη βάση του μοντέλου που εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας- που δεν είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, όμως για αυτούς δεν απαιτείται νομοθετική ρύθμιση αλλά απόφαση της ΔΥΠΑ.
-Οι διαφορές σε σχέση με την προηγούμενη καταβολή (Απρίλιος 2022)  είναι πως το ποσό αυξάνεται στα 250 ευρώ (από 200 προηγουμένως), ενώ διευρύνονται και τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, ώστε να καλύπτονται περισσότεροι ευάλωτοι συνταξιούχοι.

Α. Ειδικότερα, όσον αφορά στους ευάλωτους συνταξιούχους, δυνητικοί δικαιούχοι του βοηθήματος είναι όσοι κατά το μήνα Νοέμβριο 2022 λαμβάνουν:

α) Οριστική ή προσωρινή κύρια σύνταξη ή προκαταβολή κύριας σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου
β) Προσυνταξιοδοτική παροχή
γ) Αναπηρικά επιδόματα (όσα καταβάλλονται από τον e-ΕΦΚΑ)
δ) Καταλαμβάνονται επίσης και οι συνταξιούχοι εκείνοι που λαμβάνουν σύνταξη από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν.4387/2016 (ανάπηροι πολέμου, καλλιτέχνες, κλπ.)

Προκειμένου να προσδιοριστούν οι τελικοί δικαιούχοι θα εξεταστεί ότι συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

• Το ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα για το φορολογικό έτος 2022 δεν υπερβαίνει τις  9.600 ευρώ (από 7.200 προηγουμένως)
• Το ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημά τους (το άθροισμα των φορολογητέων εισοδημάτων του υπόχρεου και του/της συζύγου/μέρους συμφώνου συμβίωσης) δεν υπερβαίνει τις 16.800 ευρώ (από 14.400 προηγουμένως)
• Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού που προκύπτει από την πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ έτους 2022 (φορολογικού έτους 2021), δεν υπερβαίνει το ποσό των 300.000 ευρώ (από 200.000 προηγουμένως)
• Είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και έχουν υποβάλλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2021.

Το ύψος της ενίσχυσης ανά δικαιούχο είναι 250 ευρώ, ανεξαρτήτως του  αριθμού εξαρτώμενων μελών αυτού. Σε περίπτωση που και οι δυο σύζυγοι είναι δικαιούχοι της ενίσχυσης, τότε η ενίσχυση καταβάλλεται και στους δυο. Εάν ο δικαιούχος λαμβάνει σύνταξη και από τον e-ΕΦΚΑ και το ΓΛΚ, η ενίσχυση καταβάλλεται από τον e-ΕΦΚΑ.

Β. Όσον αφορά στη χορήγηση έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης προς τους 174.000 περίπου δικαιούχους αναπηρικού επιδόματος του ΟΠΕΚΑ, προβλέπεται ότι για τον Δεκέμβριο οι προνοιακές παροχές σε χρήμα προσαυξάνονται κατά 250 ευρώ.  

Γ. Προβλέπεται επίσης ότι η μηνιαία σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων και το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερήλικων χορηγούνται προσαυξημένα κατά 250 ευρώ στους 36.000 περίπου δικαιούχους. Διευκρινίζεται ότι αν ένας χαμηλοσυνταξιούχος του ΕΦΚΑ είναι ταυτόχρονα δικαιούχος αναπηρικού ή άλλου επιδόματος του ΟΠΕΚΑ θα λάβει μόνο την ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων.

Δ. Με στόχο τη στήριξη των ωφελούμενων του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, δηλαδή των νοικοκυριών που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, το Δεκέμβριο θα χορηγηθεί διπλή δόση στους περίπου 225.000 δικαιούχους του.

Ε. Προβλέπεται  επίσης  η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση για τον Δεκέμβριο των οικογενειών που λαμβάνουν επίδομα παιδιού,  η οποία αντιστοιχεί σε μιάμιση επιπλέον μηνιαία δόση επιδόματος παιδιού. Το ποσό της ενίσχυσης ανέρχεται σε 105 ή 63 ή 42 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και το δεύτερο παιδί, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, και σε 210 ή 126 ή 84 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί. Η έκτακτη δόση καταβάλλεται μέχρι 31 Δεκεμβρίου στους δικαιούχους του επιδόματος κατά το πέμπτο δίμηνο του 2022. Αντίστοιχη έκτακτη δόση καταβάλλεται στους λοιπούς νέους δικαιούχους του επιδόματος του 2022, μετά την έγκριση της αίτησής τους.

Παραγραφή αξιώσεων e-ΕΦΚΑ

Μειώνεται σε 10 χρόνια (από 20 σήμερα) ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο e-ΕΦΚΑ προκειμένου να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από ασφαλιστικές εισφορές που δεν καταβλήθηκαν. Εάν η απαίτηση του e-ΕΦΚΑ δεν βεβαιωθεί και δεν κοινοποιηθεί στον ασφαλισμένο η οφειλή μέσα σε αυτό το διάστημα, οι οφειλές παραγράφονται.
Η παραγραφή ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου του έτους που ακολουθεί το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία που υπάγεται στην υποχρεωτική ασφάλιση. Εάν περάσουν 10 χρόνια, εάν δηλαδή παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου του δέκατου έτους μετά από το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία, χωρίς ο ασφαλισμένος (ή ο εργοδότης) να έχει ειδοποιηθεί με κάποιον τρόπο για την οφειλή του εντός της 10ετίας, αυτή παραγράφεται. Οφειλές που δημιουργούνται από 1/1/2026 και μετά θα παραγράφονται στα 5 χρόνια, ώστε οι χρόνοι παραγραφής των ασφαλιστικών οφειλών να προσεγγίζουν αυτές των φορολογικών.
Η παραγραφή διακόπτεται όταν ο e-ΕΦΚΑ (ή το ΚΕΑΟ) ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον ασφαλισμένο για την οφειλή: με δικαστικό επιμελητή/ κλητήρα, επιστολή, ηλεκτρονική ειδοποίηση ή λάβει μέτρο διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή της (κοινοποίηση ατομικής βεβαίωσης, κατάσχεση, πλειστηριασμός κ.λπ.).
Διευκρινίζεται ότι παραγεγραμμένη απαίτηση αυτοδίκαια δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής.
Προβλέπεται επίσης ότι οφειλές, ο χρόνος παραγραφής των οποίων μειώνεται αναδρομικά στη δεκαετία σύμφωνα με την προτεινόμενη ρύθμιση, καταλαμβάνονται από τη ρύθμιση και θεωρούνται παραγεγραμμένες  -εάν δεν διακόπηκε με κάποιο γεγονός η 10ετής παραγραφή- ακόμα και αν έχει κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση στον οφειλέτη ή αυτός κατέβαλε ποσά έναντι της οφειλής μετά την πάροδο της δεκαετίας.
Τέλος, προβλέπεται ότι για εργαζόμενο που απασχολήθηκε ως μισθωτός  μεταξύ 1η  Ιανουαρίου 2006 και 31 Δεκεμβρίου 2011 αλλά για τον οποίο ο εργοδότης του δεν κατέβαλε ένσημα για απασχόλησή του εντός του χρονικού αυτού διαστήματος, επιτρέπεται ο e-ΕΦΚΑ να ολοκληρώσει τον ουσιαστικό έλεγχο της απασχόλησής του αυτής, είτε αυτεπάγγελτα, είτε κατόπιν καταγγελιών που έχουν υποβληθεί μέχρι 30 Ιουνίου 2022 και να ενημερώσει την ασφαλιστική ιστορία του μισθωτού εργαζομένου με τα μη δηλωθέντα ένσημα, χωρίς ταυτόχρονα να καταλογίσει τις σχετικές απαιτήσεις σε βάρος του εργοδότη, εφόσον κατά τη στιγμή του ελέγχου το δικαίωμα καταλογισμού έχει παραγραφεί. Έτσι, ακόμα και σε οφειλές εργοδοτών της περιόδου 2006-2011 που έχουν υποπέσει σε παραγραφή, σύμφωνα με όσα περιγράφονται παραπάνω, οι εργαζόμενοι δεν χάνουν τα ασφαλιστικά δικαιώματά τους.
Με τη ρύθμιση για την παραγραφή επιτυγχάνεται η συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι η 20ετία για την παραγραφή των απαιτήσεων του e-ΕΦΚΑ, που είχε θεσπιστεί με το «νόμο Κατρούγκαλου», είναι υπερβολικός χρόνος, με το ανώτατο δικαστήριο να θέτει την δεκαετία ως εύλογο χρόνο παραγραφής.  Επιδιώκεται επίσης η θέσπιση ενιαίου χρόνου παραγραφής από τη γέννηση των απαιτήσεων μέχρι την αναγκαστική τους είσπραξη, με ρητή πρόβλεψη  των γεγονότων που διακόπτουν και αναστέλλουν την παραγραφή. Με την σύντμηση του χρόνου παραγραφής διασφαλίζεται ότι ο e-ΕΦΚΑ κινείται εντός αποδεκτών χρονικών πλαισίων, ενώ με τη δυνατότητα διακοπής της παραγραφής διασφαλίζεται ότι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές δεν θα αποφεύγουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους.

Ρύθμιση ασφαλιστικών εισφορών σε 24 μηνιαίες δόσεις- Παύση υφ’ όρον της ποινικής δίωξης των συνεπών οφειλετών ρυθμισμένων οφειλών

Αυξάνονται από 12 σε 24 οι μηνιαίες δόσεις των υπό ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών, με ελάχιστο μηνιαίο ποσό τα 50 ευρώ. Η αίτηση ρύθμισης γίνεται ηλεκτρονικά στο ΚΕΑΟ.  Με την προτεινόμενη διάταξη εξισώνονται οι δόσεις για πάγια ρύθμιση χρεών σε e-ΕΦΚΑ και Εφορία και διευκολύνονται οι οφειλέτες ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών  στην τήρηση της ρύθμισης.
 Παύει υφ’ όρον η ποινική δίωξη των οφειλετών ρυθμισμένων ασφαλιστικών οφειλών για όσο διάστημα εξυπηρετείται η ρύθμιση, ενώ μέχρι τώρα αναστελλόταν. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η επαναλαμβανόμενη προσέλευση του συνεπή στη ρύθμιση οφειλέτη και των υπαλλήλων του e-ΕΦΚΑ στο δικαστήριο προς επιβεβαίωση ότι η ρύθμιση τηρείται. της ρύθμισης στο δικαστήριο. Διευκρινίζεται ότι οι σχετικές υποθέσεις τίθενται στο αρχείο και ανασύρονται με εισαγγελική διάταξη σε περίπτωση που η ρύθμιση δεν τηρηθεί. Επιτυγχάνεται επίσης η ελάφρυνση των πινακίων και του αντίστοιχου φόρτου των δικαστηρίων, παράλληλα με τον σεβασμό της αξιοπρέπειας των πολιτών.

Κίνητρα μετατροπής συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε πλήρους

Θεσπίζεται πρόγραμμα επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών σε επιχειρήσεις οι οποίες από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 μετατρέπουν συμβάσεις μισθωτών εργαζομένων με μερική απασχόληση σε συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.  Το πρόγραμμα αφορά επιχειρήσεις που στις 9 Σεπτεμβρίου 2022 απασχολούσαν εργαζομένους με σύμβαση μερικής απασχόλησης σε ποσοστό άνω του 50%. Επιλέξιμες για μετατροπή είναι οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης που έχουν συναφθεί μέχρι και τις 9 Σεπτεμβρίου 2022.
Οι ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένου και εργοδότη επιδοτούνται κατά 40% από τον κρατικό προϋπολογισμό για τον εργαζόμενο του οποίου η σύμβασή μετατράπηκε από μερικής απασχόλησης σε πλήρους, για ένα χρόνο αρχής γενομένης από την πρώτη ημέρα της μετατροπής. Ως ημέρα μετατροπής των συμβάσεων λογίζεται η ημερομηνία υποβολής της σχετικής δήλωσης στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ.  
Προϋπόθεση  για την επιδότηση είναι η σύμβαση εργασίας να μην καταγγελθεί από τον εργοδότη πριν την πάροδο ενός έτους από την μετατροπή. Κατά τη διάρκεια του ίδιου χρονικού διαστήματος δεν επιτρέπεται η μεταβολή των όρων των από μετατροπή συμβάσεων, εκτός εάν γίνουν ευνοϊκότεροι για τους εργαζομένους.
Το 40% των ασφαλιστικών εισφορών ασφαλισμένου και εργοδότη καλύπτονται κατά την υποβολή της σχετικής Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης από το Υπουργείο Εργασίας με πόρους του κρατικού προϋπολογισμού για όλο το χρονικό διάστημα ενός έτους. Η ωφελούμενη επιχείρηση πρέπει να είναι κατά την έναρξη στο πρόγραμμα και καθ’ όλη τη διάρκειά του φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερη ή να έχει ρυθμίσει τυχόν οφειλές της προς Δημόσιο και e-ΕΦΚΑ και η ρύθμιση να τηρείται και να διατηρήσει κατά μέσο όρο τον ίδιο αριθμό εργαζομένων για την περίοδο της επιδότησης.
Οι διασταυρώσεις όλων των προαναφερθέντων στοιχείων κατόπιν αίτησης υπεύθυνης δήλωσης της επιχείρησης πραγματοποιούνται απολογιστικά από το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, της ΔΥΠΑ και του ΚΕΑΟ. Σε περίπτωση που από τις διασταυρώσεις προκύψει ότι η επιχείρηση δεν πληροί τις προϋποθέσεις, χάνει την επιδότηση και της καταλογίζονται με απόφαση του Διοικητή του e-ΕΦΚΑ οι ασφαλιστικές εισφορές που καλύφθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό προσαυξημένες κατά 100%.

Αύξηση της ειδικής άδειας μητρότητας σε εννέα μήνες από έξι

Όπως έχει ήδη εξαγγελθεί, αυξάνεται η περίοδος της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας από έξι σε εννέα μήνες για μητέρες που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτές με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου. Η χρονική επέκταση της προστασίας της μητρότητας για τις μισθωτές του ιδιωτικού τομέα είναι σε αναλογία με την ειδική άδεια ανατροφής που δικαιούνται οι μητέρες εργαζόμενες στο Δημόσιο.
Κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας, η ΔΥΠΑ καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.
Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται οι γυναίκες που αποκτούν παιδιά με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και οι εργαζόμενες που υιοθετούν, από τη ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών.
Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως 7 μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Με τον τρόπο αυτό προωθείται η ισότιμη κατανομή των οικογενειακών βαρών και αμβλύνεται ένα ακόμη αντικίνητρο στις προσλήψεις που λειτουργεί εις βάρος των γυναικών.

Κατάργηση ειδικής εισφοράς 1% των ασφαλισμένων του τ. ΤΠΔΥ

Καταργείται η ειδική εισφορά 1% των ασφαλισμένων του πρώην Ταμείου Πρόνοιας των Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ), η οποία θεσπίστηκε για τη στήριξη της βιωσιμότητας του εν λόγω Ταμείου. Το ΤΠΔΥ είναι πλέον βιώσιμο και δεν υπάρχει λόγος συνέχισης της ειδικής εισφοράς που σταματά να παρακρατείται από τους δημοσίους υπαλλήλους, για τους οποίους η κράτηση δεν ήταν ανταποδοτική. Η ειδική εισφορά 1% καταργείται και για τους λοιπούς μισθοδοτούμενους του Δημοσίου, για τους οποίους η κράτηση επίσης δεν ήταν ανταποδοτική. Διευκρινίζεται ότι με τη διάταξη αυτή δεν επηρεάζονται τα σχετικά εφάπαξ.

«Ξεκλειδώνει» η μεταβίβαση ακινήτων με αντιπαροχή με βάση παλιά εργολαβικά προσύμφωνα  χωρίς υποχρέωση προσκόμισης ασφαλιστικής ενημερότητας

Η διάταξη αφορά εργολαβικά προσύμφωνα που είχαν συνταχθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2000 για μεταβίβαση ακινήτων με αντιπαροχή. Δεδομένου ότι η ευνοϊκή διάταξη του Ν. 4808/2021 (άρθρο 152) για οριστικοποίηση προσυμφώνων που συντάχθηκαν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2000 (μεταξύ οικοπεδούχου και εργολάβου) χωρίς προσκόμιση φορολογικής ενημερότητας των πωλητών καθίσταται στην ουσία ανενεργή όσο παραμένει η υποχρέωση προσκόμισης ασφαλιστικής ενημερότητας του μεταβιβάζοντα το ακίνητο, με την προτεινόμενη διάταξη εισάγεται ρύθμιση που απαλλάσσει αντίστοιχα από την υποχρέωση ασφαλιστικής ενημερότητας των πωλητών, κατά την σύνταξη με αυτοσύμβαση οριστικών συμβολαίων μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία σε εκτέλεση προσυμφώνων που έχουν συνταχθεί έως 31.12.2000

Ηλικιακές προϋποθέσεις για χορήγηση μειωμένης σύνταξης σε δημοσίους υπαλλήλους που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως 31 Δεκεμβρίου 2012
Με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπεται ότι για όσους δημοσίους υπαλλήλους είχαν θεμελιώσει  συνταξιοδοτικό δικαίωμα  τα έτη 2010,2011 και 2012 (άρα είχαν ήδη 25 χρόνια συμπληρωμένης υπηρεσίας μέχρι τότε), το δικαίωμα για λήψη μειωμένης σύνταξης κρίνεται με βάση τα όρια ηλικίας που ίσχυαν μέχρι τον ν. 4336/2015, εφόσον αυτά συμπληρωθούν έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, δημόσιος υπάλληλος που είχε συμπληρώσει 25 χρόνια υπηρεσίας κατά τα προαναφερόμενα έτη και εξακολουθεί να υπηρετεί από τότε, με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν το 2015 δικαιούται να λάβει μειωμένη σύνταξη το 2022, εάν συμπληρώνει τα 56 έτη ηλικίας μέχρι και 31.12.2022  και θεμελιώνει αυτό το δικαίωμα (που μπορεί να ασκήσει οποτεδήποτε –και μετά το 2022) –έχοντας συμπληρώσει τουλάχιστον 35 χρονια υπηρεσίας.
Αντιθέτως, αν τα όρια ηλικίας που ίσχυαν μέχρι το  ν. 4336/2015 δεν συμπληρώνονται εντός του 2022, οι δημόσιοι υπάλληλοι που είχαν συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσίας τα έτη 2010,2011 και 2012 δεν δικαιούνται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά μόλις συμπληρώσουν το 62ο έτος της ηλικίας τους.
Δημόσιος υπάλληλος που είχε συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσίας το 2011 αλλά δε συμπληρώνει τα 56 έτη μέχρι και 31.12.2022 , με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν το 2015 δεν δικαιούται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά θα δικαιούται μειωμένη σύνταξη μόλις συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του.

Διευκολύνεται η απονομή σύνταξης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης με φορείς εκτός e-ΕΦΚΑ.

Τροποποιούνται οι ρυθμίσεις περί καθορισμού του αρμόδιου οργανισμού για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης, προκειμένου να μειωθούν τα χρονικά διαστήματα ασφάλισης που είναι απαραίτητα για να λάβουν οι ασφαλισμένοι σύνταξη με βάση τις διατάξεις του τελευταίου ασφαλιστικού φορέα στον οποίο είχαν ασφαλιστεί.
Στο πλαίσιο αυτό με την προτεινόμενη διάταξη θεσπίζεται η απευθείας εξέταση της αίτησης συνταξιοδότησης από τον τελευταίο φορέα διαδοχικής ασφάλισης, εφόσον σε αυτόν έχουν διανυθεί 1.000 ημέρες ασφάλισης, με 300 την τελευταία πενταετία (προηγουμένως 1.500 και 500 αντίστοιχα). Δηλαδή θεσπίζονται και για τη διαδοχική ασφάλιση εκτός του e-ΕΦΚΑ οι ίδιες προϋποθέσεις που ήδη ισχύουν για τη διαδοχική ασφάλιση εντός του e-ΕΦΚΑ. Με τη ρύθμιση αυτή απλοποιείται και επιταχύνεται η διαδικασία συνταξιοδότησης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης εκτός του e-ΕΦΚΑ (π.χ. χρόνος επικουρικής σε ΕΦΚΑ και ΕΔΟΕΑΠ).

Πλαφόν για τις προκλητικά υψηλές επικουρικές συντάξεις

Έχει ήδη θεσπιστεί (με το Ν. 4623/2019) ανώτατο όριο του συνολικού ακαθάριστου ποσού της μηνιαίας κύριας σύνταξης. Οι ίδιοι λόγοι υπαγορεύουν τη θέσπιση αντίστοιχου ορίου και για το συνολικό ακαθάριστο ποσό της μηνιαίας επικουρικής σύνταξης, που ανέρχεται στα  6/20 του πλαφόν κύριας σύνταξης (1.382,40€ /μήνα).
Το όριο αυτό καθορίζεται με βάση την αναλογία του ποσοστού εισφορών επικουρικής σύνταξης που ανέρχεται στο 6%, προς το ποσοστό εισφορών κύριας σύνταξης που ανέρχεται στο 20%.  Η θέσπιση του πλαφόν θα επιτρέψει την καταβολή επικουρικών συντάξεων σε ατομικά και κοινωνικά δίκαιο ύψος και την αποτροπή καταβολής προκλητικά υψηλών επικουρικών συντάξεων (π.χ. 14.000 ευρώ το μήνα, όταν η μέση επικουρική σύνταξη ανέρχεται σε 194 ευρώ).
Το πλαφόν στις επικουρικές συντάξεις καταλαμβάνει όλες τις συντάξεις και τα αναδρομικά τους που θα καταβληθούν από την πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα της έναρξης ισχύος της προτεινόμενης ρύθμισης. Ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί πριν την έναρξη ισχύος και υπερβαίνουν το ανώτατο όριο δεν αναζητούνται.

Επέκταση της «μάχιμης πενταετίας» σε όλους τους ενστόλους

Επεκτείνεται σε όλους τους ενστόλους το δικαίωμα της «μάχιμης πενταετίας», δηλαδή της αναγνώρισης έως και πέντε επιπλέον ετών ασφάλισης, καταβάλλοντας τις αντίστοιχες εισφορές. Όσοι ένστολοι εξαιρούνταν (π.χ. ορισμένες κατηγορίες πυροσβεστών, λιμενικών, αστυνομικών και υπηρετούντων στην αεροπορία) από τη σχετική ρύθμιση αποκτούν πλέον το δικαίωμα αυτό, ανεξαρτήτως μονάδας υπηρεσίας, αν είναι παλαιοί ή νέοι ασφαλισμένοι (προ ή μετά το 2011) και ανεξαρτήτως της σχέσης εργασίας με την οποία υπηρετούν (μόνιμοι και μη).
Με την επέκταση της «μάχιμης πενταετίας» διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των ενστόλων (στρατός ξηράς, ναυτικό, αεροπορία, αστυνομία, λιμενικό, πυροσβεστική). Επιπρόσθετα, εξασφαλίζεται η καλύτερη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, καθώς δεν διαταράσσεται ο εσωτερικός σχεδιασμός για την πλήρωση των αναγκών των διαφορετικών μονάδων από αιτήματα για μεταθέσεις σε μονάδες που δικαιολογούσαν την αναγνώριση «μάχιμης πενταετίας».

Συνταξιοδότηση των επικεφαλής των ανωτάτων δικαστηρίων και δικαστικών αρχών της χώρας και του ΝΣΚ με τη λήξη της 4ετούς θητείας τους

Με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 θεσπίσθηκε τετραετής θητεία για τους Προέδρους του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ελεγκτικού Συνεδρίου και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, καθώς και για τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, τον Γενικό Επίτροπο των Διοικητικών Δικαστηρίων και τον Γενικό Επίτροπό του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Οι ανώτατοι αυτοί δικαστικοί αποχωρούν κανονικά στα 67. Σε όσες περιπτώσεις, όμως, αποχωρούν υποχρεωτικά λόγω λήξης της θητείας σε ηλικία μικρότερη από τα 67, υπάρχει συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας να τους καταβάλει άμεσα τη σύνταξη και να τους αναγνωρίσει τον υπόλοιπο χρόνο που δεν τους επιτρέπεται, λόγω της θητείας, να υπηρετήσουν μέχρι τα 67. Η σχετική ρύθμιση του νομοσχεδίου υλοποιεί τη παραπάνω συνταγματική υποχρέωση. Στην πράξη, μέχρι σήμερα μόνο δύο δικαστικοί έχουν αποχωρήσει, λόγω λήξης θητείας, σε ηλικία μικρότερη των 67, ενώ στα επόμενα 5 χρόνια μόνο 2 δικαστές προβλέπεται να αποχωρήσουν υποχρεωτικά, λόγω λήξης θητείας, πριν την ηλικία αυτή. Η παρούσα ρύθμιση δεν επηρεάζει το συνταξιοδοτικό καθεστώς των υπολοίπων δικαστικών.

Απαγόρευση διακρίσεων στην εργασία σε βάρος οροθετικών

Απαγορεύεται κάθε διάκριση σε βάρος οροθετικών ατόμων στον ιό HIV κατά το στάδιο της πρόσληψης ή της παραμονής στην εργασία. Απαγορεύεται ιδίως η διερεύνηση της ιδιότητας του οροθετικού με σχετικό ερώτημα κατά τη διαδικασία πρόσληψης. Η απαγόρευση διάκρισης καλύπτει και τους όρους, τις συνθήκες απασχόλησης και εργασίας, τις προαγωγές καθώς και τον σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων αξιολόγησης προσωπικού. Εξαιρούνται τα επαγγέλματα όπου η διερεύνηση της ιδιότητας του οροθετικού επιβάλλεται νομοθετικά για ιατρικούς λόγους.

Περιστασιακή απασχόληση αναζητούντων εργασία

Μέχρι πρότινος οι εγγεγραμμένοι στο μητρώο της ΔΥΠΑ άνεργοι είχαν τη δυνατότητα να βεβαιώνουν με αίτησή τους συνεχή χρόνο ανεργίας, εφόσον εργάζονταν περιστασιακά, δηλαδή  είχαν πραγματοποιήσει κατά μέγιστο όριο 70 ημερομίσθια ανά δωδεκάμηνο. Προτείνεται η περιστασιακή εργασία να περιγράφεται ως η πραγματοποίηση 70 ημερών απασχόλησης (και όχι 70 ημερομισθίων), ώστε να διατηρείται η ιδιότητα του ανέργου σε αναζητούντες εργασία που έχουν απασχοληθεί με οποιονδήποτε τρόπο (και όχι μόνο με μισθωτή εργασία) έως 70 ημέρες/δωδεκάμηνο.

Προστατευτικές διατάξεις για ευάλωτους πολίτες που έλαβαν καλόπιστα προνοιακά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ  χωρίς να τα δικαιούνται

Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΟΠΕΚΑ στο πλαίσιο ελέγχων εντόπισε  πολλές περιπτώσεις πολιτών που λάμβαναν επιδόματα – κυρίως αναπηρικά,– χωρίς να τα δικαιούνται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία καλόπιστα και διέκοψε την καταβολή τους, αναζητώντας αναδρομικά τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά, ενισχύεται η προστασία των ιδιαίτερα ευάλωτων  αυτών ομάδων με την παύση αναζήτησης εκκρεμών οφειλών από τα ποσά που έλαβαν χωρίς να τα δικαιούνται. Ο καταλογισμός και η αναζήτηση των οφειλών -αν διακόπηκε – μπορεί να γίνει ή να προχωρήσει αν διαπιστωθεί ότι η καταβολή της παροχής οφείλεται σε πράξεις ή παραλείψεις που αποδίδονται σε δόλο του δικαιούχου ή του νομίμου εκπροσώπου του.
Επιπλέον, για τις υπόλοιπες περιπτώσεις αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών, υιοθετούνται ευνοϊκά μέτρα, με διάκριση μεταξύ αμέλειας και δόλου, όπως η πενταετής παραγραφή, η δυνατότητα εξόφλησής τους σε δόσεις (έως 72)  ή συμψηφισμούς με μελλοντικές καταβολές, καθώς και η μη αναζήτηση χαμηλών οφειλών (κάτω των 100 ευρώ). Λαμβάνεται έτσι υπόψη η καθυστέρηση του κράτος στους ελέγχους και γίνεται σεβαστή η καλή πίστη των ατόμων με αναπηρία για τα επιδόματα.

Λοιπές ρυθμίσεις

Τέλος, με το ίδιο νομοσχέδιο -μεταξύ άλλων-:

• Προβλέπεται ότι οι ασφαλιστικές εισφορές των ξεναγών εφεξής θα δηλώνονται ηλεκτρονικά μέσω Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων. Περιγράφεται με ποιον τρόπο θα γίνεται η δήλωση της ασφάλισης, η απογραφή εργοδότη και η καταβολή εισφορών, καθώς και ο τρόπος υπολογισμού των ημερών ασφάλισης των ξεναγών και η εκκαθάριση που θα γίνεται για κάθε έτος.  
• Επιλύεται η αμφισβήτηση για το ύψος της εισφοράς που καταβάλλεται από ασκούμενους δικηγόρους και δικαστικούς επιμελητές. Ορίζεται ότι κατά την διάρκεια της άσκησης καταβάλλεται μηνιαίως η κατώτατη ασφαλιστική εισφορά  των νέων επαγγελματιών (33 ευρώ για υγειονομική περίθαλψη και 93 ευρώ για σύνταξη- προαιρετικά), χωρίς αυτό το διάστημα να προσμετράται στη συνολική πενταετία κατά την οποία μπορούν να καταβάλλουν την κατώτατη εισφορά και η οποία εκκινεί από την έναρξη επαγγέλματος
• Εναρμονίζεται από 1.1.2023 το ποσοστό εισφοράς επικουρικής ασφάλισης προς το Επικουρικό Ταμείο Αρωγής Συντακτών Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας – Εύβοιας (ΕΤΑΣ) και το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Συντακτών Πελοποννήσου – Ηπείρου – Νήσων» (ΤΕΑΣ) με το ισχύον ποσοστό εισφοράς επικουρικής ασφάλισης προς τον ΕΔΟΕΑΠ (Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφάλισης Περίθαλψης).
• Ορίζεται ότι οι συνταξιούχοι που πάσχουν από ψυχική ασθένεια και απασχολήθηκαν για λόγους κοινωνικής επανένταξης μπορούν να αξιοποιήσουν τον χρόνο και τις εισφορές που έχουν καταβληθεί με σκοπό την προσαύξηση της σύνταξής τους ή για την καταβολή νέας σύνταξης, αν συντρέχει τέτοια περίπτωση
• Εξομοιώνεται μόνο για τους σκοπούς χορήγησης της εθνικής σύνταξης, με μόνιμη και νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα η διαμονή δημοσίου υπαλλήλου που υπηρετεί στην αλλοδαπή εφόσον κατά την υπηρεσία του μισθοδοτείται από το Ελληνικό Δημόσιο και ασφαλίζεται στον e-ΕΦΚΑ ή σε πρώην φορέα που έχει ενταχθεί σε αυτόν
• Διασφαλίζεται η νομική υποστήριξη των ιατρών του Ειδικού Σώματος Ιατρών  του ΚΕΠΑ σε περίπτωση που τους ασκηθεί ποινική δίωξη ή εγκριθεί αγωγή σε βάρος τους ή εξεταστούν από τις δικαστικές αρχές για πράξεις ή παραλείψεις τους που ανάγονται αποκλειστικά στην εκπλήρωση των καθηκόντων τους ως ιατρών στις επιτροπές των ΚΕΠΑ.
• Προβλέπεται υποχρέωση των εργοδοτών να προδηλώνουν το ωράριο του ιατρού εργασίας και του τεχνικού ασφαλείας που απασχολούν.
• Ορίζεται ως αρμοδιότητα του ΟΠΕΚΑ η καταβολή της αποζημίωσης των επαγγελματιών αναδόχων.
   
• Προβλέπεται η δυνατότητα για χρηματοδότηση φορέων κοινωνικής φροντίδας, για όσο καιρό εκκρεμεί η αίτηση για την ανανέωση της πιστοποίησής τους, με σκοπό την απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας τους. Εάν η αίτηση απορριφθεί, τα ποσά που τυχόν έχουν λάβει από τη χρηματοδότηση καταλογίζονται και αναζητούνται
   
• Καθιερώνεται η αρμοδιότητα Δήμων και Περιφερειών για να επιβάλλουν διακοπή λειτουργίας των δομών κοινωνικής φροντίδας λόγω έκτακτων περιπτώσεων (κυρίως καιρικών συνθηκών)