H προηγούμενη κυβέρνηση είχε αναθέσει στο ΙΟΒΕ την εκπόνηση μελέτης με την οποία θα επανεξέταζε το φορολογικό πλαίσιο της αυτοαπασχόλησης στην Ελλάδα σε σύγκριση με διεθνείς πρακτικές, ώστε στη συνέχεια να προχωρήσει στις απαραίτητες αλλαγές.
Η στόχευση αυτή «κρίνεται κρίσιμη», όπως τονιζόταν στο έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών για την ανάθεση της μελέτης «καθώς, παρά τη βελτιούμενη τάση, στην Ελλάδα καταγράφεται το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρώπη κενό εσόδων από ΦΠΑ».
Αλλαγές ζητάει η Κομισιόν
Η Κομισιόν με την 2η έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας, επιμένει στις αλλαγές για τους ελεύθερους επαγγελματίες, συνιστώντας να τροποποιηθεί το φορολογικό σύστημα των αυτοαπασχολούμενων και να αξιοποιηθούν τα στοιχεία από τις ηλεκτρονικές πληρωμές για να περιοριστεί η φοροδιαφυγή στον χώρο αυτό. Στο πλαίσιο της νέας φορολογικής μεταρρύθμισης δρομολογείται όπως έχει δεσμευτεί στο πρόγραμμά της και η Νέα Δημοκρατία η σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και το «κούρεμα» κατά 30% μεσοσταθμικά των τεκμηρίων διαβίωσης από 1η Ιανουαρίου 2025.
Kατά την Κομισιόν, η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρωζώνη και δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ενωση ,μετά τη Ρουμανία στην «κλοπή» του ΦΠΑ, με τεράστιες απώλειες εσόδων άνω των 5 δισ. ευρώ το 2021, με το 25,8% του ΦΠΑ να μην καταλήγει κρατικά ταμεία.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι της τελευταίας παρέμβασης, καθώς από το 2020 είδαν τη φορολογική τους επιβάρυνση να μειώνεται λόγω της ευνοϊκότερης φορολογικής κλίμακας με τον συντελεστή 9% που εφαρμόζεται για τα εισοδήματα έως 10.000 ευρώ αλλά και την «κατάργηση» της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Η μελέτη του ΙΟΒΕ περιλαμβάνει:
Περιγραφική ανάλυση του θεσμού των αυτοαπασχολουμένων στην ελληνική οικονομία.
Ανάλυση της δομής, των συντελεστών και των εσόδων από φόρους σε αυτοαπασχολουμένους στην Ελλάδα.
Ανάδειξη διεθνών πρακτικών στη φορολογία αυτοαπασχολουμένων, συμπεριλαμβανομένων χωρών με ομοιότητες με την Ελλάδα ως προς το μέγεθος ή/και τη διάρθρωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Προτάσεις για αναμόρφωση του πλαισίου φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων στην Ελλάδα με στόχο τη διεύρυνση της φορολογικής.
Σε υψηλά επίπεδα η φοροδιαφυγή
Παρά την φορολογική ελάφρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών τα στοιχεία δείχνουν ότι η φοροδιαφυγή παραμένει σε υψηλά επιπεδα.
Τα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ, που αφορούν στις φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν το 2020, εδειξαν ότι το 55,2% των επαγγελματιών δηλώνει στην Εφορία εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ, ενώ το 23,5% ή ένας στους τέσσερις ελεύθερους επαγγελματίες δηλώνουν ετήσια εισοδήματα κάτω από 1.000 ευρώ.
Ενίσχυση ηλεκτρονικών συναλλαγών
Παρά τη μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων, η φοροδιαφυγή στον κλάδο των αυτοαπασχολούμενων παραμένει σε υψηλά επίπεδα όπως αποκαλύπτουν οι έλεγχοι του φορο-ελεγκτικού μηχανισμού αλλά και η αποτυχία των «χρυσών» αποδείξεων από 20 επαγγελματικούς κλάδους, οι οποίες δίνουν έκπτωση φόρου έως 2.200 ευρώ στους φορολογούμενους.
Σε αυτό το πλαίσιο το υπουργείο Οικονομικών σχεδίαζε την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών με στόχο την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής με την επέκταση της υποχρεωτικής εγκατάστασης των συσκευών ηλεκτρονικών χρεώσεων POS σχεδόν σε όλους του κλάδους ελευθέρων επαγγελματιών και επιχειρήσεων. Σημειώνεται ότι σήμερα απαλλάσσονται από την υποχρέωση να διαθέτουν POS κατηγορίες επαγγελμάτων όπως χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, θέατρα,εταιρείες ενοικίασης οχημάτων, περίπτερα, ταξί κ.α.