Ένα στοχευμένο πακέτο μέτρων χαμηλού κόστους, που δεν θα θέτει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα, αλλά θα προσφέρει ένα δίχτυ προστασίας κυρίως στα ευάλωτα νοικοκυριά από το κύμα της ακρίβειας στα τρόφιμα και τις ενεργειακές αναταράξεις, επεξεργάζονται στην κυβέρνηση ενόψει της ομιλίας του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ).
Στο μικροσκόπιο έχουν μπει η παράταση του market pass μέχρι το τέλος του έτους, το επίδομα θέρμανσης και οι ενεργειακές επιδοτήσεις κυρίως για τα αδύναμα νοικοκυριά, μέσω ενός νέου σχήματος επιδοτήσεων, αλλά και η επέκταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και το 2024.
Με δεδομένο ότι θα υπάρξει νέα ενίσχυση στο τέλος του έτους για τους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά, φαίνεται να απομακρύνεται από το τραπέζι η χορήγηση μιας νέας επιταγής ακρίβειας για χαμηλοσυνταξιούχους και ειδικές κατηγορίες του πληθυσμού.
Αλλωστε, τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι στενά, μετά τα μέτρα για την αύξηση μισθών και συντάξεων που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Ιούλιο και επιβαρύνουν τον Προϋπολογισμό με 1,1 δισ. ευρώ ετησίως. Το υψηλότερο, όμως, πρωτογενές πλεόνασμα που φαίνεται ότι θα επιτύχει έναντι των προβλέψεων για 1,1% του ΑΕΠ η ελληνική οικονομία απελευθερώνει έναν δημοσιονομικό χώρο της τάξης περίπου 400 εκατ. ευρώ, τα οποία θα κατευθυνθούν σε παροχές για τις ευπαθείς ομάδες.
Ωστόσο, οι συνεχείς ανατιμήσεις στο μέτωπο των τροφίμων και η αναστροφή από το φθινόπωρο της πτωτικής πορείας του πληθωρισμού, η άνοδος στις τιμές του πετρελαίου, που ήδη έχει οδηγήσει τις τελευταίες ημέρες τις τιμές των καυσίμων κοντά στα 2 ευρώ, αλλά και ο γρίφος των τιμών του φυσικού αερίου τον χειμώνα και το ενδεχόμενο νέας εκτίναξης των τιμών που θα ενισχύσει την ανάγκη για επιδοτήσεις, δημιουργούν έντονο προβληματισμό στην οδό Νίκης. Αφενός, είναι αδήριτη ανάγκη να στηριχθούν τα νοικοκυριά που εξακολουθούν να πλήττονται από την ακρίβεια, αφετέρου οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι απολύτως μετρημένες και να πραγματοποιηθούν χωρίς να επηρεαστούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Πέρα από τη δημοσιονομική στενότητα ένας πρόσθετος σημαντικός λόγος που δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε μπαράζ παροχών ενόψει ΔΕΘ είναι και η εκπλήρωση του εθνικού στόχου, ήτοι της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας το επόμενο διάστημα. Από τις 8 Σεπτεμβρίου έως και την 1η Δεκεμβρίου είναι προγραμματισμένες τρεις εκθέσεις από τους οίκους αξιολόγησης που αφορούν το ελληνικό αξιόχρεο, οπότε απαιτείται προσοχή προκειμένου να επιτευχθεί η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα, εξέλιξη που θα βάλει και πάλι τη χώρα μας στη λίστα των προτιμητέων επενδυτικών προορισμών και τα ομόλογά μας σε ασφαλή θέση για ευνοϊκότερο δανεισμό.
Τα μέτρα
Τα μέτρα που κοστολογούν στο οικονομικό επιτελείο είναι τα ακόλουθα:
1.Mε το τσουνάμι των ανατιμήσεων στα τρόφιμα να μην κοπάζει και να ανοίγει «τρύπες» στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, η κυβέρνηση σχεδιάζει να παρατείνει για ακόμα δύο μήνες την καταβολή του market pass, με στόχο τον περιορισμό των απωλειών στα εισοδήματα. Mε βάση τον υφιστάμενο σχεδιασμό, τον προσεχή Οκτώβριο θα δοθεί μία δόση που θα αντιστοιχεί στους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Στη συνέχεια, αναμένεται το επίδομα να καταβάλλεται μία φορά τον μήνα έως και το τέλος του έτους. Εάν ο δικαιούχος επιλέξει την πληρωμή του market pass μέσω χρεωστικής κάρτας, τα ποσά κυμαίνονται από 22 έως 100 ευρώ τον μήνα, δηλαδή από 66 έως 300 ευρώ για τους τρεις μήνες της παράτασης. Η ψηφιακή κάρτα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για αγορές αγαθών κάθε είδους σε καταστήματα (super market, κρεοπωλεία, αρτοποιεία, μίνι μάρκετ, λαϊκές αγορές). Αν ο δικαιούχος επιλέξει την πίστωση του επιδόματος σε τραπεζικό λογαριασμό, τότε θα λάβει το 80% της ενίσχυσης, η οποία θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς περιορισμούς. Δηλαδή, η ενίσχυση ανέρχεται 17,60-80 ευρώ τον μήνα ή 52,80-240 ευρώ για το τρίμηνο Αυγούστου-Οκτωβρίου.
2.Το επίδομα θέρμανσης. Πέρυσι το επίδομα χορηγήθηκε σε 1,3 εκατομμύριο νοικοκυριά, με το συνολικό ύψος του να φτάνει τα 300 εκατ. ευρώ, έναντι 174 εκατ. ευρώ το 2021. Το οικονομικό επιτελείο εξετάζει τα εισοδηματικά κριτήρια, αλλά και το ύψος του επιδόματος θέρμανσης, ώστε να καλυφθούν περισσότερο τα ευάλωτα νοικοκυριά στην περίπτωση που δεν υποχωρήσουν οι τιμές του πετρελαίου.
3.Σε περίπτωση που το πετρέλαιο εξακολουθήσει το ράλι ανόδου και οι τιμές στα καύσιμα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα, στο τραπέζι θα τεθεί το ενδεχόμενο ενός νέου fuel pass.
4.Νέο πλαίσιο ενισχύσεων για τους λογαριασμούς ρεύματος των ευάλωτων νοικοκυριών. Τα υπουργεία Οικονομικών και Ενέργειας βρίσκονται σε ανοιχτή γραμμή και ανταλλάσσουν στοιχεία. Οι σημερινές τιμές ρεύματος παραμένουν σε υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με την προ ενεργειακής κρίσης περίοδο, γεγονός που προβληματίζει καθώς μπορεί να υπάρξουν επιβαρύνσεις στο σύνολο των καταναλωτών. Η παράταση του μηχανισμού μέχρι το τέλος του χρόνου προσφέρει κάποια σταθερότητα σε ενδεχόμενη περαιτέρω αύξηση της χρηματιστηριακής τιμής. «Το σύστημα των επιδοτήσεων είναι επαρκές όσο η τιμή του φυσικού αερίου παραμείνει κοντά στα επίπεδα των 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα», ανέφερε ο υπουργός Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, τονίζοντας ότι «δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τον επόμενο χειμώνα». Οπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, όλα θα εξαρτηθούν από τις καιρικές συνθήκες, χωρίς να αποκλείεται ένα νέο ράλι τιμών στο φυσικό αέριο.
5.Το επίδομα προσωπικής διαφοράς. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως θα δοθεί επίδομα σε όσους εξαιτίας της προσωπικής διαφοράς δεν θα λάβουν αύξηση στη σύνταξή τους. Το μέτρο αναμένεται να αποκτήσει μονιμότερο χαρακτήρα με την επανάληψη της καταβολής του επιδόματος προσωπικής διαφοράς (200-300 ευρώ) σε όσους χάσουν την αύξηση του 2024.